چکیده اى از اسرار حج  ( 1 )

چون اسرار عبادتها در قیامت ظهور مى کند که روز ظهور باطن افراد و اعمال آنان است، اسرار نماز و روزه و سایر عبادات در قیامت ظهور مى کند اما اگر کسى در دنیا توانست بفهمد حجش مورد قبول یا مردود واقع شده مى تواند به گوشه اى از اسرار حج واقف شود. اولین عمل در عمره تمتع یا عمره مفرده و حج تمتع یا حج افراد، احرام در میقات است.

محرم شدن واجبات و مستحباتى دارد

یکى از مستحبات احرام غسل است و براى انجام غسل باید لباس دوخته را بیرون آورد به این معنا که یک وقت انسان لباس چرکین و کهنه را از بدن بیرون مى آورد و لباس نو و پاکیزه مى پوشد اما در اعمال حج، علاوه بر این کار، بدن را شستشو مى دهد.

وقتى لباس کهنه و دوخته را از تن در مى آورد یعنى لباس معصیت را از خود دور مى کند و معناى غسل آن است که گناهان گذشته را با آب توبه شستشو مى دهم یعنى خدایا من دیگر گناه نمى کنم و حتى گناهان گذشته را مى خواهم شستشو دهم.

پس سر غسل آن است که خدایا من همه آن معاصى و گناهان را در پاى توبه تو ریختم و اینک با بدن پاک، قلب پاک و جامه پاک جامه طاعت در بر مى کنم.

لذا امام سجاد علیه السلام به گوشه اى از این اسرار اشاره نموده و فرمودند: شما وقتى در میقات تنظیف مى کنید، در حقیقت خود را از ریا و نفاق تطهیر مى نمایید.

طاهر نمودن بدن، الگو و نمونه اى از تطهیر دل و قلب از ریا و نفاق است.

آنگاه که احرام مى بندید، هر آنچه را که خداوند متعال بر شما حرام کرده است، شما هم بر خود حرام مى کنید و متعهد مى شوید که در مرز حرام راه نروید.

اینکه احرام مردان در لباس مخیط و دوخته صحیح نمى باشد چون مى خواهد به انسان تفهیم کند او روزى را در پیش دارد که باید با لباس ندوخته وارد آن شود و آن روز مرگ است که کفن در بر مى کند و قیامت با همان کفن ظهور و حضور پیدا مى کند.

چون مى خواهند اسرار قیامت را در مناسک و مراسم حج تجلى دهند، از این رو فرمودند: لباس ساده در بر کنید که هرگونه فخر برطرف شود.

پس لباس احرام بپوشید تا سفر مرگ در نظرتان مجسم شود و مسئله مردن و قیامت در حضورتان حاضر باشد.

تلبیه

مى دانیم که زبان، قلیل الجرم و کثیر الجرم است.

گناهان فراوانى به وسیله زبان انجام مى گیرد مانند غیبت، تهمت، دروغ، افترا، مسخره کردن و...

راز لبیک گفتن این است که خدایا! از این لحظه متعهد مى شوم هرچه را که طاعت توست بر زبان جارى کنم و از هرچه معصیت است زبانم را ببندم، پس سر لبیک گفتن، زبان به اطاعت گشودن و براى همیشه از معصیت بستن است، لذا متعهد مى شوم که تا آخر عمر زبانم را براى معصیت باز نکنم.

طواف

یکى از ارکان مهم حج، طواف است و طواف یعنى هفت مرتبه دور خانه کعبه گردیدن و هر دورى را شوط گویند پس طواف عبارت از هفت شوط است. کعبه تمثل عرش است.

کعبه در محاذات بیت معمور و عرض خدا واقع است.

خداى سبحان براى اینکه انسان فرشته خو شود و آثار فرشتگان در او ظاهر شود همان طور که با دستور روزه گرفتن از انسانها مى خواهد از کارهاى حیوانى حذر کنند، همین طور با قرار دادن کعبه در زمین که محاذى بیت معمور و تمثل عرش خداوند است، به انسانها امر کرده تا برگرد آن طواف کنند و نام خداوند تعالى را زمزمه کنند و براى خود و دیگران از خدا آمرزش بخواهند و اینگونه به ملائکه عرش الهى اقتدا کنند و به آنها شباهت پیدا کنند چون فرشتگان بر گرد عرش طواف مى کنند و خداوند متعال را تسبیح و براى مومنان طلب آمرزش الهى مى کنند.

نماز طواف

نماز طواف باید پشت مقام ابراهیم خوانده شود اما ظاهر نماز طواف این است؛ انسان در مکانى که ابراهیم علیه السلام ایستاده، به نماز ایستد ولکن باطن نماز آن است که مکانت حضرت ابراهیم خلیل را دریابد و نمازى چون نماز حضرت ابراهیم علیه السلام به جا آورد لذا ابراهیم گونه نماز بخواند و بینى شیطان را به خاک بمالد و کسى که در حال نماز، خلوص، خضوع و حضور قلب ندارد و گرفتار وساوس است در جاى حضرت ابراهیم علیه السلام نایستاده و او طعمه شیطان است و شیطان، بینى او را به خاک مالیده است.

تبرک به آب زمزم

مستحب است بعد از نماز طواف مقدارى از آب زمزم بنوشد و مقدارى بر سر و روى خود بریزد و به پیروى از رسول اعظم صلى الله علیه و آله این دعا را بخواند: اللهم اجعله علما نافعا و رزقا واسعا و شفاء من کل داء و سقم.

از خداوند تعالى علم سودمند، روزى فراوان و شفاى از هر بیمارى را طلب کند.

امام سجاد علیه السلام از شبلى پرسیدند: آیا هنگامى که بالاى زمزم آمدى در این قصد بودى که خدایا، هرچه طاعت توست پذیرفتم و هرچه معصیت است ترک کردم.

لذا زائر عارف به اسرار حج، وقتى که آب زمزم را بر سر و سینه یا در کام و دهان خود مى ریزد، قصد او این است که خدایا، من جام طاعت نوشیدم و جام معصیت را ترک کردم.

سعی

سعى آن است که از کوه صفا برود به مروه و از مروه برگردد به صفا. به این معنى که از صفا به مروه رفتن یک شوط است و از موره به صفا برگشتن نیز یک شوط مى باشد به طورى که واجب است سعى بین صفا و مروه هفت مرتبه باشد که به هر مرتبه یک شوط گویند.

سر سعی، نیل به صفا و بار یافتن به مروت است به این معنا وقتى به سوى مروه مى رود، سعى مى کند تا مروت به دست آورد و آنگاه که رو به جانب صفا دارد مى خواهد خود را تصفیه کند و از صفاى الهى برخوردار شود.

تقصیر

تقصیر یعنى قدرى از موها یا ناخنها را بزند اگرچه احتیاط آن است که قدرى از موها و ناخنها را بزند.

تقصیر به مانند سلام در نماز است همان طور که سلام در اثناى نماز حرام است ولى در پایان نماز واجب مى باشد و با سلام، نمازگزار از حالت نماز خارج مى شود و امورى که در نماز بر او حرام بود با تسلیم و سلام بر نمازگزار حلال مى شود، همان طور تقصیر چنین است که با انجام آن در اثناى اعمال حرام است اما در پایان اعمال واجب است و شخص از حالت احرام خارج شده و انجام آن امورى که بر محرم، حرام بود، حلال مى شود.

وظیفه زنان در تمامى اعمال اعم از عمره مفرده یا عمره تمتع یا حج تمتع تقصیر است حتى زنان مخیر بین تقصیر و حلق نیستند و فقط تقصیر در پایان اعمال بر آنان واجب است اما مردم در عمره مفرده مخیر بین تقصیر و حلق هستند.

ولى حلق رجحان بر تقصیر دارد چون رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم دو مرتبه براى محلقین کسانى که سر خود را مى تراشیدند طلب مغفرت مى کند اما براى تقصیرکنندگان یکبار طلب مغفرت

مى شود.