نگاهی متفاوت به مفهوم ناقص العقل بودن زنان

ما نباید خود را جلوتر از امام علیه السّلام قرار دهیم و کاسه داغ تر از آش برای اسلام باشیم اسلام و مبانی آن صاحب دارد و صاحب آن حضرت بقیّه الله ارواحنا فداه می باشد و باید خود را تحت اوامر و اطاعت آن حضرت قرار دهیم و از خود چیزی اضافه نکنیم دین را مانند مجسمه به دلخواه خود نتراشیم.

به گزارش شیعه آنلاین، از آیت الله حسینی طهرانی پرسیده شد: منظور امیرالمومنین علیه السلام از عبارت نواقص العقول درباره زنان چه می باشد؟ 

ایشان در پاسخ چنین فرمودند: هو العالم - امیرالمؤمنین علیه السّلام در چند موضع از نهج البلاغه به این نکته اشاره دارند و از آنجا که این مطلب با فضای حاکم بر جامعه امروزی در مسئله تساوی منافات دارد بسیاری از افراد در مقام ردّ این قضیّه و انکار آن از ناحیه حضرت برآمده اند و برخی همچون مرحوم مطهّری با عدم اطّلاع از مفهوم این مطلب خود را از دغدغه پاسخگوئی راحت نموده اند. و بعضی از موجودین نه تنها این مطلب را انکار نموده بلکه مقام و موقعیّت زن را بالاتر و عقل او را بیشتر و ایمان او را قویتر بر شمرده اند (زن در آینه جمال و جلال) و نقصان عقل را به نقصان حافظه تغییر داده اند.

غافل از اینکه اگر مقصود حضرت نقصان حافظه بود میتوانست تعبیر دیگری بیاورد نه اینکه بگوید: عقلشان ناقص و ضعیف است. در قضیّه جمل امیرالمؤمنین علیه السّلام تصریح دارد که: «و امّا عایشه فقد ادرکها ضعف رأی النّساء» عایشه را سستی و کاستی بینش و رأی زنان به دام انداخت.

این مطلب را بنده در ضمن شرح حدیث عنوان بصری توضیح دادم. وخلاصه آن اینست: مسئله نقصان و ضعف عقل و تدبیر و یا قوّت و صلابت آن به وجود صفات و ملکات و شاکله های نفسانی هر فرد بر می گردد و از آنجا که زنان را خداوند موجودی دارای عاطفه بیشتر و احساس لطیف تر از مرد برای اداره امور منزل و تربیت اولاد خلق فرموده است، طبعاً این مسئله در تصمیم گیری آنها نسبت به قضایا و حوادث خارجی مؤثر خواهد بود و زودتر از دیگران تحت احساسات و عواطف واقع می شوند. که منظور از عقل در اینجا عقل عملی است. و امّا از جهت عقل نظری و عِلمی چه بسا بسیاری از آنان از مردها قویتر و جلوتر باشند.

نکته: ما نباید خود را جلوتر از امام علیه السّلام قرار دهیم و کاسه داغ تر از آش برای اسلام باشیم اسلام و مبانی آن صاحب دارد و صاحب آن حضرت بقیّه الله ارواحنا فداه می باشد و باید خود را تحت اوامر و اطاعت آن حضرت قرار دهیم و از خود چیزی اضافه نکنیم دین را مانند مجسمه به دلخواه خود نتراشیم.

و اگر در مسئله ای از عهده پاسخ بر نمی آئیم سکوت کنیم و توجّه نکنیم و خلاف مقصود و مراد امام علیه السّلام مردم را به گمراهی و اشتباه نیندازیم. که فردا باید پاسخگو باشیم. مردم خوششان می آید یا بدشان می آید به ما ارتباطی ندارد. ما باید وظیفه خود را انجام دهیم. نه بدست آوردن دل مردم را و در نتیجه موجّه جلوه دادن بنی نوع و بنی صنف خود را. و بدانیم که فعل و کردار ما وقتی مورد رضایت پروردگار است که فقط و فقط رضای او را مدّ نظر داشته باشیم نه مصالح و منافع دنیوی و شخصی و صنفی خود را.