بچه ها را به حال خود رها نکنید

خانواده در مسیر تربیت فرزند، مراحلی را می گذراند که هرکدام به تنهایی تاثیر به سزایی در تربیت کودک دارد. این مراحل عبارتند از:

خانواده های دارای فرزند جدید (نوزاد)، خانواده های دارای فرزند کودک و نوجوان، خانواده های دارای فرزند نوجوان و جوان، خانواده های دارای فرزندان آماده ازدواج و در حال ترک خانه، خانواده های بدون فرزند (ساماندهی فرزندان).

خودداری والدین از طرح اختلافات در حضور فرزند یا فرزندان حتی در سنین زیر پنج سال و نشان دادن توافق و اتخاذ سلیقه درباره وی، باعث می شود وی با اعتماد به نفس و تکیه عاطفی به والدین و به دور از دغدغه برای آینده رشد کند.

خانواده دارای فرزندان دبستانی (کودک و نوجوان) سومین شکل خانواده بعد از خانواده نوخانمان و خانواده های دارای فرزند جدید است. دراین مدل از خانواده، فرزند به سن تمیز دادن و رشد رسیده، مراحل رشد را پشت سر گذاشته و با تجارب تربیتی و عاطفی از والدین و سوابق رفتاری آنها وارد دوره حسابی و پرخطر نوجوانی شده است.

تقارن این دوره با دوران پررمز و راز بلوغ، احساس استقلال و خودنمایی، اثرپذیری فوق العاده از دوستان و همسالان، این مرحله از حضور فرزند در خانواده را به دوران بسیار حساس و قابل دقت تبدیل کرده است. پرخطرترین شکل خانواده برای رشد فرزندان در این مقطع سنی، فرزندان خانواده متلاشی یا متزلزل است و لازم ترین مدل آن خانواده سالم است.

درباره خانواده متلاشی یعنی شکلی که به هر دلیل فوت، طلاق، زندان و غیبت هر یک از والدین، خانواده از قالب لازم خارج شده و دچار پراکندگی شده است، احیا و تقویت وجدان اخلاقی از سه سالگی باید آغاز شود. تعلق اموال به خود یا دیگران از خوراکی و اسباب بازی شروع شده تا لوازم التحریر در مدرسه ادامه می یابد. در دوران دبستان دوست و عدم پذیرش افکار و پیشنهادهای بیگانگان، اولین گام در راه حرکت دوست گزینی است.

امروزه در مدارس ابتدایی انواع فیلترشکن ها و آدرس های متعدد و مختلف سایت ها و اقسام مختلف سایت ها و اقسام مختلف بازی های رایانه ای مبادله می شود. از ابتدای دبستان تا پایان دوره راهنمایی کنترل غیرمستقیم و نامحسوس مسیرخانه تا مدرسه و عکس آن و شناخت همراهان فرزندانمان در این مسیر می تواند از آسیب های رفتاری بعدی جلوگیری کند.

75 درصد از بچه ها در مسیرخانه تا مدرسه اولین سیگار را تجربه کرده یا اولین شماره تلفن را مبادله کرده اند. آموزش فرزندان در برقرار نکردن ارتباط با ولگردان اطراف مدارس و دستفروشان به بهانه فروش تنقلات یا لوح فشرده و دیگر اقلام، موجب اطلاع آنها از دام های گوناگون این حوالی می شود.

شناخت و کنترل همبازی ها یا دوستانی که فرزند ما برای بازی یا درس خواندن یا میهمانی به خانه آنها می رود و آشنایی با والدین و اعضای خانواده آنها باعث می شود تا از سقوط عزیزانمان در ورطه آسیب های اخلاقی جلوگیری شود. تنوع و تعدد درس ها در دوران راهنمایی و تفاوت گسترده آنها و همینطور محیط مدرسه راهنمایی با دوره ابتدایی، ممکن است افت تحصیلی یا حتی افسردگی و تمارض نوجوانان را به دنبال داشته باشد. بیماری های کاذب، بهانه جویی های بی مورد از بدرفتاری مربیان و شکایت از محیط مدرسه از مشخصات این تمرد رفتاری است. سختگیری نکردن درباره نمرات و خودداری از مقایسه روند تحصیل با دوره ابتدایی از اصلی ترین انگیزه های علاقه مندی به ادامه و حتی بهبود و ترقی تحصیلی خواهند بود. آموزش تحولات دوران بلوغ با حفظ خطوط قرمز و عفت اخلاقی باعث می شود فرزندان ما از مشاوره با دوستان و همکلاسان منع شوند.

بسیاری از پسران و دختران در اولین مواجهه با علایم بلوغ دچار وحشت و استرس می شوند که سال های سال همراه آنهاست و پرواضح است که ارتباط صمیمانه پدر با پسر و مادر با دختر بهترین مؤلفه برای آغاز آموزش است. در صورت حضور نداشتن یکی از والدین، نزدیکترین و صمیمی ترین عضو فامیل می تواند در این جایگاه قرار گیرد.

حفظ بهداشت در مراحل رشد، تغذیه و ورزش های مناسب در این دوره همواره بهترین مکمل ها بوده اند: «پسرم تو از این به بعد وارد دنیای مردان می شوی و همین طور که مثل بابا ریش و سبیل در صورت زیبایت ظاهر می شود و صدایت تغییر می کند، غده های درونی تو نیز فعالیت های اضافی می کنند. تو دیگر بچه نیستی و از این به بعد خدا و جامعه از تو دارای توقعات بیشتری خواهند بود»همواره با نکات عنوان شده باید تحولات رشد و هورمونی نیز برای او توضیح داده شود، در صورت عدم تمایل یا دیگر موانع با تهیه کتابها به زبان ساده و اهدای آن به پسران و دختران یا مراجعه به مشاور می توان فرزندان را وارد دنیای جدید کرد. بیان نکاتی که درباره پسران گفته شد با تغییراتی در شکل و محتوای مقدمه، آموزش این دوره است. بی تابی، افسردگی های موقت، پرخاشگری، بهانه جویی های بی مورد درباره پسران و گریه ها و اضطراب ها و دردهای فیزیکی درباره دختران، مشخصات اصلی جسمی و رفتاری دوران بلوغ هستند. اگر فرزندان ما از این دوران به سلامت عبور کنند تا سال های سال بیمه رفتاری خواهند بود، چرا که خانواده اصلی ترین رکن جامعه و نخستین مرحله از آموزش های رفتاری فرزندان است. صداقت، رویه تشکر، مهرورزی، خودداری از مقایسه، گذشت و احترام متقابل، بخشی ازمهارت های زندگی بوده و همراه با این کنش های مطلوب و شادی و آرامش را باید رفتارهای دیگری را مانند دوری از تبعیض، پرهیز از سوگند خوردن، مشاوره، رعایت حریم تنهایی، ساده زیستی و عدم وسواس را هم مورد توجه قرار داد.